Avrupa Uyumu – Siyasi Tarih Ders Notları
Avrupa Uyumu – Siyasi Tarih Ders Notları
19. yüzyılda büyük ve yıkıcı savaşlar görülmemiştir. Özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısında barışa yönelik bir dönem geçirilmiştir. Bu barışçıl ortamın bulunmasının nedeni “Avrupa Uyumu” idi.
Avrupa Uyumu, diğer ismiyle Avrupa Ahengi, 1815 yılında Napolyon Savaşları’nın sona ermesiyle beraber 1914 yılında 1. Dünya Savaşı’nın başladığı yıla kadar olan sürede Avrupalı devletlerin güç dengesini koruyarak hareket ettikleri döneme denilmektedir.
Avusturya, Rusya, Prusya ve Britanya (Dörtlü İttifak) tarafından oluşturulan Avrupa Uyumu, Fransa’nın da katılımı ile 5 ülke olarak devam etmişlerdir.
Avrupa Uyumu Sisteminin yazılı bir kuralı yoktu. Hatta kurum ve organları da yoktu. Bir kriz anında üye devletlerden biri toplantı talep edebiliyordu. Üye devletler eğer barışın tehdit edildiği bir durum görürlerse toplanıyorlardı. Bu şekilde sistemin devamlılığı sağlanmış oluyordu.
Katıldıkları konferanslar şunlardır:
Aix-la-Chapelle Kongresi (1818)
Karlsbad Kararnamesi (1819)
Troppau Kongresi (1820)
Laibach Kongresi (1821)
Verona Kongresi (1822)
Londra Konferansı (1832)
Berlin Kongresi (1878).
Avrupa Uyumu Fikrinin Ortaya Çıkışı
Bazı düşünürler ve politikacılar “Avrupa Federasyonu” düşüncesini önererek tartışmayı başlatmışlardır. Ortaya çıkan Avrupa Uyumu sistemi tartışılan bu fikirlerin üstüne “uluslararası güç dengesi” fikri de eklenerek Metternich tarafından geliştirilmiştir. Bu şekilde büyük devletler birbirlerinin toprak kazanarak büyüme taleplerinin (açgözlülük ve hırslarının) önüne geçmiş olacaklardı.
Avrupa ülkeleri, 1792 (Fransız İhtilali) ile başlayıp 1815 (Napolyon’un sürgüne gönderildiği) yılına kadar sürekli bir savaş halindelerdi. Fransa’nın birçok ülke ile savaşması, Liberalizm düşüncesinin Avrupa kıtasının büyük kısmına yayılmasına neden olmuştur. Bu fikir akımının yayılmasıyla çoğu Avrupa devletinin Napolyon kanunlarının kendi iç hukuklarına uyum sağlayarak yürürlüğe girmesi mecburiyetini ortaya çıkardı. Napolyon Savaşları’ndan galip çıkan devletler, Fransız Devrimi’nin radikal değişikliklerine tepki olarak liberalizm ve milliyetçilik akımlarını ezerek, böylece 1789 öncesi dönemdeki statükoyu sağlamaya çalıştılar.
Avrupa Uyumunun Dayandığı Temellerin Yıkılış Nedenleri
Büyük güçlerin, siyasal ve ekonomik alandaki artan çıkar çatışmaları, Avrupa Uyumunun gittikçe bozulmasına neden oldu. 1848 Devrimleri ve bu dönemde devrimle beraber gelen sınırlar arasındaki değişiklik talepleri, Viyana Kongresi ile belirlenen Avrupa siyasi haritasını yeniden düzenlemek istiyorlardı. Bu değişikliğin olması için oluşturulan talepler doğrultusunda Avrupa uyumu da şiddetle sarsılmak durumunda kalmıştır.
19. yüzyılın ikinci yarısında, üye devletler arasında birbiri ardına patlak veren savaşlar (Kırım Savaşı (1854–1856), İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı (1859), Prusya-Avusturya Savaşı (1866) ve Fransa-Prusya Savaşı (1870–1871) sonuç olarak Avrupa uyumunun dağılmasına yol açtı.
Uyum dağılmış olsa da kongreler sistemi bir süre daha devam etmiştir. 1878 yılında imzalanan Berlin Kongresi ile Balkanlar’ın siyasi haritası yeniden çizilmiştir. Avrupa’daki güçler dengesi böylelikle bir daha düzelemeyecek şekilde bozulmuş ve yeni ittifaklar ortaya çıkmıştır.
1. Endüstri ve ticaret devrimlerinin ürünü olan barışçıl anlayışlı girişimciler vardı. Ekonomik koruyuculuk ve milliyetçilik, en önemli anlayış haline getirdiği. “kendi kendine yeterlilik” doktriniyle bu barışçıl olan gelişmeyi daha kısa süreli yaptı.
2. Yöneticiler arasındaki ayaklanmalara karşı olan ortak bir tutumdu.
3. Avrupalı, hristiyan, uygar ve beyaz olmak, Sosyal Darvinizmin de etkisiyle Avrupalılar arasında bir dayanışma duygusuna yol açtı.
Avrupa Uyumunun sürdürülebilmesindeki en önemli etkilerden biri:. Avrupa içinde oluşan birikim, gerginlik ve çatışmaların boşalım alanının bulunmasıydı: “Sömürgeler”.
Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesinden sonra Avrupa Uyumu yerine daha kalıcı bir teşkilat olan. “Milletler Cemiyeti” kurulmuştur.
Ayrıca aşağıdaki yazılara da göz atabilirsiniz:
Bismark Antlaşmalar Sistemi ve Üçlü İttifak – Fikrimo
Batı’nın Yükselmesinin Nedenleri Nelerdir ? – Ders Notları – Fikrimo
