Ders NotlarıManşet

Emperyalizm Nedir? – Siyasi Tarih Ders Notları

Emperyalizm Nedir?

Emperyalizm Nedir?

Endüstri devriminin en önemli sonucu hiç şüphesiz Alman ve İtalyan ulusal beyliklerinin kurulmasıdır. Bu devrimin en önemli sonucu ise sömürgeciliğin emperyalizm haline gelmesidir.

Emperyalizmin 2 tanımı vardır:

1. Avrupa’nın büyük devletlerinin 19. yüzyılın ikinci yarısında öteki kıtalar üzerinde genişlemelerine verilen addır.

2. Avrupa’da kuvvet politikasının, devletler arası sürtüşme ve ekonomik rekabetin denizaşırı bölgelere yayılmasıdır.

*1870 sonrası dönem “emperyalizm çağı” olarak isimlendirilmiştir.

Emperyalizm, sömürgecilikten hem nitelik hem de nicelik bakımından ayrılmaktadır.

Emperyalizm Olgusunun Temelindeki Faktörler Şunlardır


1. Ekonomik Faktör

Emperyalizmin oluşmasını etkileyen faktörler şunlardır:
-Avrupa’da birikmiş olan sermaye fazlasına yeni yatırım sahaları
-Makineleşme ürünü olan üretim fazlasına yeni pazarlar bulma isteği
-Avrupa’da artan nüfustan dolayı yeni yerleşim yerleri bulma zorunluluğu
-Üretimde esas olan hammaddeyi elde etme amacı

Ayrıca emperyalizmin yayılmasının ekonomik faktörleri arasına yeni gümrük duvarları ve merkantilist doktrini de almak gerekir

2.Demografik Faktör

Fazla nüfusu yeni elde edilecek yerlere yerleştirme isteği de sömürgeciliğin hızlanmasında etkili olmuştur

3.Güvenlik Endişesi

Savaş durumu tehlikesi ve bunun getirdiği güvenlik endişesi giderek emperyalizme yol açmıştır

*Bir devleti emperyalizme iten en önemli faktör ekonomik çıkarlarla beraber siyasal ve askeri amaçların birleşimidir

 4.Ulusal İtibar ve Bütünlük Duygusu

Geniş sömürgelere sahip olmayan ülke ne kadar ekonomik ve askeri güce sahip olursa olsun büyük devlet sıfatı almıyordu. Örneğin Almanya. Tüm ekonomik başarılarına rağmen sömürgesi olmadığı için Avrupa devletleri gözünde bir türlü büyük devlet olmamıştı. 19. yüzyıl sonlarında Kaiser 2. Wilhelm büyük ölçüde bu eziklikten kurtulmak için sömürgeciliğe başlamıştır.

5.Berlin Konferansı

1870’li yıllara gelene kadar Avrupa devletlerinin özellikle Afrika kıtasındaki sömürge girişimlerinde “sözlü işgal” ilkesine uyulmaktaydı. 1884-1885 yıllarında Berlin’de uluslararası bir konferans yapılarak sözde işgal yerine sömürgeleştirmede “fiili işgal” ilkesi benimsendi. Buna göre herhangi bir devletin belirli bir toprak parçasında egemenlik iddia edebilmesi için o toprağı askeri açıdan denetimi altına alması gerekiyordu. Bunun sonucunda da Avrupa devletleri, Afrika’da olabildiği kadar geniş toprak parçalarını hızla işgal etme yarışına giriştiler

6.Sömürge İmparatorlukları

Batıdan doğuya doğru ilerleyen İngiltere ile doğudan batıya doğru ilerleyen Fransa, Siyam (bugünkü Tayland) bölgesinde karşı karşıya gelmişlerdir. Aralarında 1896’da yapılan bir sömürge antlaşması ile Siyam 3 bölgeye ayrılmıştır. Batısı İngiliz ve doğusu Fransız etki alanı oldu ve ortaya da iki devletin müdahale edemeyeceği “tampon bölge” konuldu. Böylece iki devletin çatışma olasılığını azaltmak istiyorlardı

7.Emperyalizmin Sömürü İlişkisi

19. yüzyıl emperyalizmi, sömürgecilerle sömürgeler arasında 1. Dünya Savaşı’na kadar hiç değişmeden süren özel bir sömürü ilişkisi kurmuştur. Bu ilişkiyi kısaca siyasal bağımlılık, ırksal eşitsizlik ve ekonomik sömürü olarak özetleyebiliriz.

Siyasal bağımlılık: Sömürgelerin, sömürgeci devletlerin aldığı kararlarla yönetildikleri ve hiçbir konuda sömürge halkının oyuna ve görüşüne başvurulmadığını anlatmaktadır

Irksal işsizlik: Sömürgeci devletin sömürgelerde yaşayan uyruklardaki kişilere karşı kendilerine kutsal bir üstünlük sağlamalarıdır

Ekonomik sömürü: Sömürgelerin, sömürgeci metropolün hammadde kaynağı, işlenmiş madde pazarı ve fazla sermayenin yatırılabileceği emin bir bölge olmasıdır.

Ayrıca aşağıdaki yazılara da göz atabilirsiniz:

Bismark Antlaşmalar Sistemi ve Üçlü İttifak – Fikrimo

Batı’nın Yükselmesinin Nedenleri Nelerdir ? – Ders Notları – Fikrimo

Alman Fransız Düşmanlığı (Savaş’a Gidiş) – Fikrimo

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu